به گزارش الف، صحنههای خشونتآمیزی که این روزها در خیابانهای بغداد و برخی مناطق دیگر عراق دیده میشود یادآور صحنه اعتراضات اکتبر 2019 در این کشور است که از یک تظاهرات مردمی که نمونه مشابه آن در برخی دیگر از کشورهای عربی نیز جریان داشت، به یک آشوب و فتنه بزرگ داخلی تبدیل شد. در آن زمان مردم عراق همانند سایر کشورهای عربی که در سایه دولتی ناتوان و یک نظام سیاسی ناکارآمد و وابسته، از بحرانهای متعدد مالی و معیشتی رنج میبرند به خیابانها آمدند تا خواستههای خود را به گوش مسئولان برسانند. اما بعد از گذشت مدتی کوتاه و درحالی که عراقیها برای مراسم اربعین حسینی و پذیرایی از زائران آماده میشدند، اعتراضات مردمی از مسیر و هدف اصلی خود منحرف شد و عراق را تا مرز جنگ داخلی پیش برد.
کسانی که با امور سیاسی و میدانی کشورهای منطقه آشنایی داشته باشند به خوبی به یاد میآورند که در سال 2019 چگونه ذینفعان خارجی آتشبیار آشوبهای عراق شده و مردم این کشور را قربانی کردند. محور آمریکایی-سعوی-صهیونیستی همزمان با تحریف تظاهرات مردمی لبنان با هدف تضعیف و نابودی حزبالله، به شکل علنی و از طریق مهرههای خود به اعتراضات عراق نیز نفوذ کرده و هدایت این تظاهراتها را به دست گرفتند. حتی در برخی موارد این تظاهراتها رنگ و بوی ضد ایرانی داشت؛ تا جایی که شماری از آشوبطلبان با سردادن شعارهای ضد ایرانی چندین بار کنسولگری کشورمان را در نجف و کربلا به آتش کشیدند.
در جریان این تظاهراتها محور آمریکایی علاوه بر ارتباط و هماهنگی با خرابکاران کمپین بزرگی نیز در شبکههای اجتماعی با هدف تحریک افکار عمومی مردم عراق ضد مقاومت به راه انداخته بود. آمریکا و متحدانش از جمله عربستان و اسرائیل در آن زمان با سوء استفاده از بحران سیاسی عراق توانستند چندین ماه این کشور را در وضعیت آشوب و فتنه قرار داده و مانورهای خود را اجرا کنند که البته اهداف آنها را محقق نکرد و بارزترین نتیجهای که داشت کشتار و زخمی شدن صدها تن از مردم عراق بود.
علت اینکه برخی آشوب فعلی عراق را با فتنه سال 2019 مقایسه میکنند شباهت شرایط عراق با آن زمان-چه در عرصه سیاسی و چه بازه زمانی به ویژه در آستانه اربعین حسینی است. روشن است که تحولات خشونتآمیز در خیابانهای عراق نتیجه تحرکاتی است که طرفداران جریان صدر به ریاست «مقتدی صدر» از چند هفته گذشته آغاز کرده بودند و اکنون به اوج خود رسیده است. اما گذشته از اینکه اقدامات خشونتآمیز برخی طرفداران جریان صدر به صورت خودجوش بوده یا با تحریک طرفهای خارجی انجام شده است، نکته خطرناک در ادامه این تحولات و بهرهبرداری ذینفعان از آن است.
رسانههای غربی و سعودی که از همان ابتدای آشوبها وارد میدان شدند در صدد تحریک و تهییج مردم برای دامن زدن به آتش فتنه هستن دو شبکههایی نظیر العربیه و الحدث عربستان به شکل مستمر درحال پوشش اخبار تحولات عراق بوده و تقریبا سایر برنامههای خود را قطع کردهاند. درحالی که آشوبگران در مرکز بغداد در حال قتل عام مردم و نیروهای امنیتی هستند اما این رسانهها از واژههای «تظاهراتکننده و معترض و انقلابی» برای آنها استفاده میکنند.
این رسانهها همچنین سعی دارند همانند سال 2019 چهره ضد مقاومتی و ضد ایرانی به اتفاقات اخیر عراق بدهند و حتی ادعا میکنند که طرفداران جریان صدر به دست نیروهای وابسته به ایران کشته میشوند؛ این درحالی است که شاخه نظامی جریان صدر و طرفداران این جریان بغداد را تبدیل به میدان جنگ کرده و با سلاحهای جنگی در خیابانها جولان میدهند. حدود یک ماه قبل که طرفداران صدر با حمله به ساختمان پارلمان برای آشوبآفرینی برنامهریزی میکردند برخی منابع عراقی درباره سناریو تازه آمریکا برای ایجاد یک جنگ داخلی در عراق هشدار دادند؛ با این تفاوت که این بار یک درگیری شیعی-شیعی اتفاق بیفتد.
از اوایل سال 2020 و با شدت گرفتن فشارها علیه آمریکا برای بیرون کشیدن نظامیانش از عراق و بستن پایگاههای خود در این کشور، واشنگتن از هیچ اقدامی حتی تحریک تروریستهای داعش برای بازگشت به عراق دریغ نکرده و اتفاقاتی همچون آشوبهای فعلی فرصت لازم را برای موجسواری آمریکا و متحدانش به وجود میآورد. در همین زمینه یک منبع آگاه سیاسی عراق اعلام کرد که آمریکا نقش مستقیم در تعمیق بحران سیاسی بغداد دارد تا دولت مخالف ایالات متحده در عراق روی کار نیاید.
تجربه جنگها و آشوبهای منطقه به ویژه در دو دهه گذشته ثابت کرده کشورهایی همچون آمریکا و عربستان بازیگردانان اصلی این صحنهها هستند. شاید بارزترین نمونه در این زمینه سوریه باشد که بحران عمیق آن با تحرکاتی مشابه اتفاقات فعلی در عراق آغاز شد و زمینه لازم را برای بهرهبرداری تروریسم آمریکایی فراهم کرد؛ بحرانی که ترکشهای آن به عراق هم رسید و خطر تروریسم هنوز هم این کشور را تهدید میکند.
البته شرایط فعلی عراق و شرایط سوریه در سال 2011 قابل مقایسه نیست و قطعا مردم عراق با عبرتگیری از فتنههایی که برای چند دهه ملتهای منطقه را به خاک و خون کشیده برخورد عاقلانهتری با این آشوبها خواهند داشت. اما علاوه بر مردم، مسئولان عراقی نیز وظیفه دارند به دور از فشار و دیکتههای خارجی هر چه سریعتر دولتی که منافع ملی این کشور را تامین میکند تشکیل داده و عراق را در معرض سناریوهای خطرناکتر که یکی از آنها میتواند سوء استفاده گروههای تروریستی از هرج و مرج فعلی باشد، قرار ندهند.